لی و همکاران (۲۰۰۵)، نیز به رابطه میان معنویت، ذهن آگاهی مصرف مواد اشاره کرده و عنوان کردند که همبستگی از نوع منفی میان نمرات نوشیدن افراطی و سیگار کشیدن نمرات معنویت وجود دارد.

 

دیمف و همکاران (۲۰۰۸)، تاثیر رفتار دیالکتیکی را بر وابستگی به مواد افیونی در بین معتادان درحال ترک مورد مطالعه قرار دادند. نتایج مطالعه آن ها نشان داد که رفتار درمانی باعث افزایش مؤلفه‌ هایی مانند تمرکز بر حل مسئله مشکلات ناشی از سو مصرف مواد می شود. اثر بخشی رفتار درمانی در این بیماران نسبت به بیمارانی که در این درمان را دریافت نکرده بودند، بیشتر بود.

 

تیت و همکاران (۲۰۰۸)، در پژوهش خود خاطر نشان کردند مداخلات توانبخشی که چند بعدی بوده و عوامل روانشناختی مانند رویکرد روانشناختی – رفتاری را مد نظر قرار دهندمنجر به کاهش عود مجدد و مشکلات سو مصرف می شود.

 

فصل سوم

 

طرح تحقیق

 

روش پژوهش

 

روش پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی می‌باشد .در این روش از پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه آزمایش و گروه کنترل داشتن استفاده شده است تا بدینوسیله اثر بخشی درمان گروهی شناختی – هیجانی معنوی SCET)) بر روی بحران هویت زندانیان بررسی گردد..

 

جامعه آماری و نمونه

 

جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زندانیان چناران می‌باشد که همه با جرم مواد مخدر می‌باشند. در ابتدا پرسشنامه های بحران هویت (رجایی و همکاران،۱۳۸۷) در میان ۱۴۰ نفر اززندانیان که درداخل دو بند از زندان چناران حضور داشتند توزیع گردید و بعد از جمع‌ آوری، افرادی را که دارای ملاک‌های ورود به پژوهش را داشتند بر اساس اطلاعات مندرج در پرسشنامه انتخاب کرده که این تعداد ۷۰ نفر بودند که از این تعداد به صورت انتخاب هدفمند ۳۵ نفر در گروه آزمایش و ۳۵ نفر در گروه کنترل جای داده شدند. لذا با توجه به نوع تحقیق . از آنجایی که در تحقیقات آزمایشی معمولا از نمونه های ۱۵-۲۰ نفر برای گروه استفاده می شود. در این تحقیق در هر گروه ۳۵ نفر انتخاب شد.

 

طرح پژوهش

 

روش پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی می‌باشد. چراکه ابتدا به صورت غیرتصادفی اتفاقی از زندانیان پرسشنامه بحران هویت گرفته می شود و سپس با توجه به کسب معیارهای ورودی زیر در گروه درمانی شرکت خواهد کرد.

 

ملاک های ورود عبارتند از:

 

1. 1. داشتن سابقه زندان

 

1. 1. داشتن سن بین ۲۵ تا ۴۰ سال

 

1. 1. داشتن حداقل مدرک سیکل

 

1. 1. رضایت شرکت در پژوهش

 

1. عدم ابتلا به اختلالات روانپزشکی مزمن در هنگام انجام پژوهش

همان‌ طور که طرح نشان می‌دهد پژوهش با پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه گواه و آزمایشی می‌باشد. X₁—–y—–x₂ X₁———-x₂

 

ابزار پژوهش

 

پرسشنامه بحران هویت (ICQ):

 

این پرسشنامه در سال ۱۳۸۷ توسط رجایی، بیاضی و حبیبی پور تهیه و تدوین گردیده است. این پرسشنامه ۵۰ سوالی بر اساس نظریه شناختی هیجانی مذهبی (SCET)، ارائه شده توسط رجایی در سال ۱۳۸۷ تدوین گردیده است. این پرسشنامه ۵۰ سوالی در مجموع ۱۰ نشانه بحران هویت را می سنجد که عبارتند از: بی هدفی، پوپی، نا امیدی، عدم اعتماد به نفس، بی ارزشی، نارضایتی از زندگی، اضطراب، غمگینی، پرخاشگری و عصبانیت.

 

روایی پرسشنامه بحران هویت(ICQ):

 

روایی این پرسشنامه توسط اساتید و متخصصان این زمینه مورد تأیید قرار گرفته است.مفهوم روایی ‌به این سوال پاسخ می‌دهد که ابزار اندازه گیری تا جه حد خصیصه ی مورد نظر را می سنجد.

 

پایایی پرسشنامه بحران هویت(ICQ):

 

برای محاسبه پایایی این پرسشنامه از روش آلفای کرنباخ استفاده شده است. که از این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری از جمله پرسشنامه استفاده می شود. پایلوتی انجام شده آلفای کرنباخ کل آزمون را ۰٫۹۳ اعلام کردکه بیانگر پایایی بالای آزمون می‌باشد. (صادقی، ۱۳۹۲).

 

آلفای کرنباخ تک تک نشانگان بحران هویت به شرح زیر است:

 

جدول میزان آلفای کرنباخ برای تک تک نشانگان بحران هویت

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ردیف باور اساسی ضریب آلفای کرنباخ ۱ بی هدفی ۰٫۷۳ ۲ پوچی ۰٫۷۷ ۳ نا امیدی ۰٫۷۲ ۴ عد اعتماد به نفس ۰٫۷۳ ۵ بی ارزشی ۰٫۸۵ ۶ نارضایتی از زندگی ۰٫۷۵ ۷ اضطراب ۰٫۷۷ ۸ غمگینی ۰٫۸۲ ۹ پرخاشگری ۰٫۸۲ ۱۰ عصبانیت ۰٫۹۲ ۱۱ پایای کل ۰٫۹۳

روش نمره گذاری پرسشنامه بحران هویت:

 

نمره گذاری ‌بر اساس درجه بندی لیکرت است از ۱ تا ۵ در نظر گرفته شده است از کاملا مخالفم تا کاملا موافقم که نمره ۵ به آن تعلق می‌گیرد. این نکته حائز اهمیت است که ۶ سوال در نمره گذاری به صورت معکوس نمره گذاری می شود

 

که شامل ۴-۱۱-۱۴-۲۴-۳۱-۴۴می‌باشد .

 

‌بر اساس طیف لیکرت و با توجه به تعداد سوالات که ۵۰ می‌باشد، حداقل نمره کسب شده ۵۰ و حداکثر آن ۲۵۰ می‌باشد. نمره بالاتر نشان دهنده بحران هویت بیشتر است.

 

در این قسمت به سوالات مربوط به هر نشانه به تفکیک اشاره می شود تا مشخص گردد که هر سوال کدام یک از نشانه های برای هویت را مورد سنجش قرار می‌دهد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ردیف باوراساسی ضریب آلفای کرنباخ ۱ بی هدفی ۴۱-۳۱-۲۱-۱۱-۱ ۲ پوچی ۴۲-۳۲-۲۲-۱۲-۲ ۳ ناامیدی ۴۳-۳۳-۲۳-۱۳-۳ ۴ عدم اعتماد به نفس ۴۴-۳۴-۲۴-۱۴-۴ ۵ بی ارزشی ۴۵-۳۵-۲۵-۱۵-۵ ۶ نارضایتی از زندگی ۴۶-۳۶-۲۶-۱۶-۶ ۷ اضطراب ۴۷-۳۷-۲۷-۱۷-۷ ۸ غمگینی ۴۸-۳۸-۲۸-۱۸-۸ ۹ پرخاشگری ۴۹-۳۹-۲۹-۱۹-۹ ۱۰ عصبانیت ۵۰-۴۰-۳۰-۲۰-۱۰

روند اجرای پژوهش:

 

در ابتدای امر به زندانیان پرسشنامه بحران هویت داده شد و پس از پر کردن فرم پرسشنامه به صورت هدفمند وارد دو گروه کنترل و آزمایش شدند. نمونه در هر گروه ۳۵ نفر بود که مجموع آن ۷۰ نفر می‌باشد. سپس درمان شناختی-هیجانی معنوی (SCET) به شیوه گروه درمانی اجرا شد و پس از ۹ جلسه درمان ۹۰ دقیقه ای اتمام جلسات اعلام گردید اما پرسشنامه جهت پس آزمون به گروه ها داده نشد چراکه این درمان یک جلسه پیگیری یعنی جلسه ۱۰ را پس از ۴ هفته در نظر گرفته است برای همین در جلسه دهم (پیگیری) پس آزمون گرفته شد و مورد تفسیر قرار گرفت و در نهایت داده ها وارد نرم افزار SPSS گردید و تحلیل شد.

 

محتوای درمان شناختی-هیجانی معنوی (SCET)